КRIMINALISTIKA - PREDAVANJA - Doc КRIMINALISTIKA - PREDAVANJA - Doc.dr Milutin Ateljević e-mail:mateljevic@sinergija.edu.ba

9. NEDELJA NASTAVE OSNOVI KRIMINALISTIKE Osnovi kriminalističke identifikacije /daktiloskopija, monodaktiloskopija, indetintični i slični otisci prstiju, hejroskopija, peroskopija/

OSNOVNA SVOJSTVA PAPILARNIH LINIJA NEPROMJENJIVOST /POSTOJANOST/ CRTEŽA Konfiguracija papilarnih linija kako u obliku tako i u karakteristikama kod ljudi /formiraju se od začetka u majčinoj utobi u šestom mjesecu trudnoće/ostaju nepromijenjene od rođenja pa do smrti, pa čak jedan period i posle smrti do faze raspadanja. RAZLIČITOST /INDIVIDUALNOST/ CRTEŽA papilarnih linija na prstima, dlanovima i tabanima je kod svih različita. GRUPISANJE CRTEŽA papilarnih linija u mali broj osnovnih tipova i pored velike raznovrsnosti svih crteža omogućava njihovu klasifikaciju i vođenje daktiloskopske zbirke. PRENOSIVOST CRTEŽA papilarnih linija i njihovih karakteristika prilikom dodira ili hvatanja predmeta prstima i dlanovima ili gaženja bosim nogama.

DAKTILOSKOPIJA Daktiloskopija koristi papilarne linije radi intetifikacije lica, leševa i učinilaca krivičnih djela. Daktiloskopija potiče od dvije starogrčke riječi „daktilos“ što znači prst i „skopein“ što znači razgledati – proučavati. Daktiloskopija je naučno-tehnička kriminalistička metoda koja se bavi izučavanjem, registracijom, klasifikacijom i upoređivanjem crteža papilarnih linija na koži čovječijih prstiju, dlanova i tabana u cilju indetifikacije lica. Daktiloskopija se dijeli na : Registracionu /opštu ili desetoprstnu/ Istražnu /operativnu ili monodaktiloskopsku/

REGISTRACIONA DAKTILOSKOPIJA Uzimanje otisaka svih deset prstiju od određenih kategorija lica. Neophodno je da unapred budu : Određeni obrasci daktiloskopskih kartona/fiševa/ Određene kategorije lica koja će se daktiloskopirati-registrovati Da postoji određen praktičan metod uzimanja otisaka prstiju od lica Da postoji određen sistem daktiloskopske klasifikacije Da postoji sistem i mjesto vođenja opšte daktiloskopske zbirke

DAKTILOSKOPSKI FIŠ

DAKTILOSKOPSKI FIŠ Specijalni obrazac od bijelog, lakog, ali čvrstog kartona Čuva se dok lice ne navrši 70 godina starosti Fiš je formata 18,5 x 13 cm Na prednjoj strani su fiša u levom gornjem uglu upisuju se lični podaci registrovanog lica U desnom gornjem uglu se upisuje daktiloskopska formula Na drugoj strani se upisuje datum daktiloskopiranja, nazib i sjedište organa koji je izvršio registrovanje, broj spisa i razlog pritvaranja registrovanog lica, kao i potpisi službenih licakoja su radili obradu fiševa. Da bi se fiševi ženskih lica razlikovali obojena je gornja ivica od 5 mm plavom ili crvenom bojom.

DAKTILOSKOPIRANJE LICA Pregledaju se ruke lica koje se daktiloskopiraju/moraju biti suve i čiste/ Na jednu ploču se istisne iz tube malo crne boje koja se ravnomjerno valjkom rasporedi po površini u debljini 0,1mm Pored ploče se stavi i pričvrsti daktiloskopski fiš Lice postavimo sa naše desne strane i vršimo pojedinačno daktiloskopiranje prstiju i dlanova Postoji i Foroova metoda ali je prilično skupa pošto se daktiloskopski fiševi moraju specijalno izrađivati i premazivati posebnom masom.

DAKTILOSKOPIRANJE LEŠEVA Ne može se vršiti klasičnom metodom zbog ukočenosti prstiju. Namaže se valjkom jagodice prstiju i pomoću tzv. specijalne kašike / u kojoj se nalazi papir ili vrsta kartona/za daktiloskopiranje leševa. Nakon provjere kvaliteta uzetih otisaka papiri se lijepe na daktiloskopski fiš na predviđena mjesta za otiske. Kod leševa nađenih u vodi takva metoda je nemoguća zbog naborane kože na jagodicama pa se predhodno u njih ubrizgava pomoću šprica rastvor glicerina ili rastopljenog parafina kako bi se vratile normalne konture jagodica i dobilo na kvalitetu uzetih otisaka.

OSNOVNI OBLICI PAPILARNIH LINIJA Lučni otisci prstiju Čisti lukovi Jeloviti lukovi Petljani otisci prstiju Kružni otisci prstiju

MONODAKTILOSKOPIJA Istrašna daktiloskopija indetifikacija samo na osnovu jednog traga ili otiska prsta./monos-jedan,daktilos-prst,skopien-razgledati, upoređivati, proučavati/ Monodaktiloskopska zbirka registrovanih : Izvršioca teških krivičnih krađa /provalnika/ Kradljivaca ušunjavanjem i uskakanjem Lica koja vrše razbojništva Ubica iz koristoljublja i iz seksualnih pobuda Kradljivaca motornih vozila i iz motornih vozila Ucenjivača Iznuđivača Lica za koja se sumnja da vrše neka od navedenih djela

HEJROSKOPIJA Se bavi identifikacijom nepoznatih izvršilaca krivičnih djela na osnovu tragova otisaka dlanova. Hejroskopska zbirka se dijeli na : Zbirku otisaka dlanova poznatih izvršilaca krivičnih djela Zbirku neindetifikovanih tragova otisaka dlanova nađenih na licu mjesta Zadatak hejroskopske zbirke je: Otkriva nepoznate izvršioce krivičnih djela na osnovu tragova otisaka dlanova sa lica mjesta Izuzetno da vrši identifikaciu lica uopšte i nepoznatih leševa na osnovu otisaka dlanova

POROSKOPIJA Poroskopija je pomoćna grana istražne daktiloskopije koja se bavi proučavanjem strukture pora koje se nalaze na papilarnim linijama, u cilju indentifikacije učinilaca krivičnih djela. Znojne žlezde preko znojnih kanala koji imaju izlaz na površinama papilarnih linija luče znoj. Te otvore nazivamo porama. Struktura pora je isto karakteristična kao i papilarne linije, ali zbog mikroskopski male površine ne može se računati na njihovo stalno prisustvo u otiscima. Mogu bite elipsaste, okrugle, zvezdaste, trouglaste... Na jednom kvadratnom milimetru se obično nalazi 9-18 pora

HVALA NA PAŽNJI ! Doc.dr Milutin Ateljević